Vàng da là căn bệnh như thế nào?
Vàng da là hiện tượng da và vùng tròng mắt trắng của bạn bị đổi màu, xỉn vàng. Nguyên nhân gây nên triệu chứng trên là do hàm lượng của bilirulin có trong máu cao. Trong cơ thể người, bilirulin là một hoạt chất có trong hemoglobin, có màu vàng, được xử lý nhờ quá trình vận chuyển của oxy ở trong tế bào hồng cầu. Nếu các tế bào hồng cầu này bị vỡ ra, lập tức, cơ thể sẽ hình thành những tế bào mới để có thể thay thế cho những tế bào bị mất đi. Và gan sẽ giữ nhiệm vụ xử lý những tế bào cũ này. Nếu như chức năng gan bị suy giảm hay gặp bất cứ vấn đề gì nên không thể xử lý được các tế bào này thì lượng bilirulin sẽ tích tụ trong cơ thể ngày càng nhiều và từ đó khiến cho làn da của bạn có màu vàng.
Khi tiến hành xét nghiệm máu ở các bệnh nhân bị vàng da, hàm lượng bilirulin ở trong máu tăng được chia thành ba loại: Trực tiếp, gián tiếp và toàn phần. Bên cạnh việc tăng hàm lượng của bilirulin, lượng men gan AST và ALT cũng sẽ tăng gấp đôi so với lúc thông thường. Kết quả xét nghiệm này cho thấy chức năng của gan – mật – tụy của bạn đang gặp vấn đề nghiệm trọng, cần phai xử lý nhanh chóng, kịp thời để hạn chế nguy cơ bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
Các triệu chứng thường gặp của bệnh vàng da
- Da xuất hiện màu vàng: Khi mắc bệnh, bạn sẽ thấy xuất hiện những mảng có màu ở trên da, nhất là ở khu vực lòng bàn tay, lòng bàn chân của người bệnh.
- Tròng mắt xuất hiện màu vàng. Nếu như người bệnh bị nặng, vùng da và tròng mắt nhiễm bệnh có thể chuyển sang màu nâu
- Vàng mắt
- Vàng niêm mạc vùng ở dưới lưỡi
- Phân có màu lạ, bạc màu, đi phân sống, phân lỏng
- Ngứa da
- Tế bào gan có vấn đề, suy giảm chức năng
- Xuất hiện hiện tượng ngứa da
- Kích thước của gan, túi mật lớn
- Chán ăn
- Ngủ ngật, ngủ không ngon giấc
- Nước tiểu có màu vàng sẫm
- Nếu nguyên nhân do ung thư có thể khiến cho người bệnh có cảm giác mệt mỏi, sụt cân nghiêm trọng
- Nếu là viêm gan thì người bệnh sẽ xuất hiện các triệu chứng như buồn nôn,….
- Bên trong miệng xuất hiện màu vàng,…
Ngoài những triệu chứng trên, người bệnh có thể xuất hiện một số triệu chứng khác lạ khác. Vì vậy, người bệnh cần phải nhanh chóng đi gặp bác sĩ để được hỗ trợ tốt nhất.
Đặc biệt, nếu như trẻ sơ sinh gặp phải các triệu chứng sau đây thì cần phải nhanh chóng đi gặp bác sĩ:
- Bị vàng da ở các khu vực như bụng, chân và vùng tay
- Trẻ hay khóc ré
- Hiện tượng vàng da kéo dài hơn 3 tuần
- Trẻ biếng ăn, khó tăng cân
- Tròng trắng của mắt xuất hiện màu vàng
- Bé bị mệt mỏi, khó có thể tỉnh giấc
Nguyên nhân gây nên căn bệnh vàng da là gì?
Nguyên nhân gây nên hiện tượng vàng da là do hàm lượng của bilirulin có trong máu tăng cao. Hàm lượng của bilirulin tăng cao khi tế bào gan gặp vấn đề như ung thư, viêm gan B,A,C,…, không thể xử lý được các tế bào hồng cầu bị vỡ trước đó. Từ đó, làm tích tụ, tích tụ hàm lượng bilirulin. Ở trẻ sơ sinh, do tế bào gan chưa trưởng thành nên đôi khi hàm lượng bilirulin được sản xuất nhanh hơn so với tốc độ làm việc của gan. Từ đó làm xuất hiện nguy cơ hàm lượng bilirulin tăng cao.
Ngoài ra, vàng da cũng có thể do một số nguyên nhân khác như bị nhiễm trùng, nhóm màu của cả bé và mẹ không có sự tương. Hoặc cũng có thể do bú sữa mẹ, một vài trường hợp sữa mẹ có thể can thiệp đến khả năng gan chuyển hóa hoạt chất bilirulin.
Vàng da cảnh báo nguy cơ nguy hiểm nào?
Một số bệnh lý liên quan đến gan
Viêm gan cấp tính và viêm gan mãn tính là hai nguy cơ thường gặp, phổ biến nhất của vàng da. Trong đó, viêm gan cấp tính có thể là do viêm gan siêu vi, bị nhiễm độc gan do sử dụng thuốc, ảnh hưởng đến gan do lạm dụng rượu,… Những căn bệnh này đã làm giảm sự liên kết giữa Glucuronic và bilirulin. Đồng thời, làm giảm quá trình tiết bilirulin vào trong dịch mật, khiến cho hàm lượng của bilirulin ở trong máu tăng cao, gây nên hiện tượng vàng da.
Viêm gan mãn tính thường xuất hiện với những căn bệnh như viêm gan A, viêm gan B, viêm gan C, xơ gan,… Viêm gan mãn tính làm tổn thương nghiêm trọng đến gan, sẹo gan và khiến da xuất hiện màu vàng.
Một số bệnh lý liên quan đến đường mật
Một số căn bệnh đường mật có thể gặp phải như viêm đường mật, viêm túi mật, xơ viêm của đường mật,… những căn bệnh đó khiến cho dòng chảy của mật bị suy giảm, làm cho hàm lượng của bilirulin thấm vào máu và cuối cùng dẫn đến bệnh vàng da.
Tắc nghẽn đường mật là một bệnh lý phổ biến về đường mật do vàng da. Nguyên nhân gây nên căn bệnh này là do căn bệnh ung thư tuyến tụy và bị sỏi mật. Ngoài ra, cũng có thể là do ung thư đường mật hoặc ung thư gan. Khi đường mật ứ nghẽn khiến cho dòng chảy dịch mật ứ trệ, khó lưu thông. Điều này có thể làm cho hàm lượng của bilirulin ngấm vào máu và cuối cùng biểu hiện ra ngoài với triệu chứng vàng da.
Ngoài ra, vàng da cũng có thể là do sự phát triển bất thường của ống dẫn mật, ví dụ như u nang đường mật,… Tuy nhiên, đây là một trường hợp hiếm gặp và thường xuất hiện ngay từ khi sinh ra. Các ống dẫn mật phát triển bất thường làm cho dòng chảy bị gián đoạn, khiến cho hàm lượng bilirulin có điều kiện thấm vào máu và gây bệnh.
Những yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh vàng da?
Đó là các yếu tố như:
- Sinh non: Trẻ sinh non trước 38 tuần sẽ không có tốc độ xử lý hoạt chất bilirulin nhanh được như trẻ được sinh đủ tháng. Ngoài ra, trẻ bú kém có thể làm giảm nhu động ruột, làm cho hàm lượng của bilirulin khó có thể thải qua phân được
- Bú sữa mẹ: Đây là một trường hợp hiếm gặp. Sữa mẹ có thể là tác nhân làm ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa của bilirulin ở trong gan. Tuy nhiên, sữa mẹ có rất nhiều lợi ích đối với trẻ nên các chuyên gia khuyên mẹ nên cho bé uống sữa mẹ
- Xuất hiện các vết bầm lớn: Khi sinh nếu xuất hiện các vết bầm lớn có thể gây ảnh hưởng đến hồng cầu, khiến hồng cầu bị vỡ. Từ đó, làm cho nồng độ của bilirulin tăng cao
- Sự bất đồng nhóm máu giữa bé và mẹ: Kháng thể máu có thể được truyền qua nhau thai, khiến cho các tế bào máu có thể bị phá vỡ một cách nhanh chóng
Các phương pháp giúp chuẩn đoán bệnh vàng da
Kiểm tra nồng độ của bilirulin trong máu là phương pháp chính, quan trọng nhất để chuẩn đoán nguyên nhân gây bệnh vàng da. Ở người trưởng thành, để có thể chuẩn đoán được chính xác nguyên nhân gây vàng da, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện một số xét nghiệm khác như:
- Xét nghiệm chuẩn đoán viêm gan siêu vi
- Xét nghiệm máu toàn bộ
- Xét nghiệm kiểm tra chức năng gan
- Siêu âm bụng
- Chụp CT vùng bụng
- Chụp nội soi khu vực mật – tụy
- Sinh thiết gan
- Kiểm tra nồng độ của cholesterol có trong máu
Điều trị chứng vàng da như thế nào?
Tùy thuộc vào từng đối tượng, từng độ tuổi sẽ có những phương pháp điều trị thích hợp. Cụ thể như sau:
Đối với người trưởng thành
Việc điều trị chứng vàng da sẽ xuất pháp từ chính gốc, rễ, nguyên nhân gây nên chứng vàng da đó. Bởi hầu hết vàng da ở người trưởng thành đều là triệu chứng của một căn bệnh nào đó. Nếu nguyên nhân gây bệnh là do viêm gan B, xơ gan, viêm gan siêu vi, ung thư gan,…. thì bác sĩ sẽ từ chính những nguyên nhân gây bệnh đó để điều trị.
Đối với trẻ sơ sinh
Các phương pháp điều trị ở trẻ sơ sinh gồm:
Quang trị liệu
Quang trị liệu là một phương pháp điều trị tốt, có hiệu quả cao. Trẻ sẽ được nằm trần ở ngay dưới ánh đèn huỳnh quang, phần mắt sẽ được bảo vệ trong suốt quá trình điều trị. Ánh sáng của đèn huỳnh quang chiếu vào sẽ có tác dụng giúp làm giảm hàm lượng của bilirulin dư thừa có trong máu.
Truyền trả máu
Phương pháp này được thực hiện như sau: Bác sĩ sẽ lấy một lượng máu nhỏ của bé. Tiếp đó, bilirulin và kháng thể của mẹ sẽ được làm loãng. Cuồi cùng, lượng máu đó sẽ được truyền trả lại vào cơ thể bé.
Dùng Immunoglobulin để truyền vào tĩnh mạch
Phương pháp này được áp dụng trong trường hợp nhóm máu giữa bé và mẹ không có sự tương đồng nhau. Khi đó, máu của bé sẽ chứa các kháng thể của mẹ. Các kháng thể này sẽ làm phá vỡ các hồng cầu trong cơ thể bé. Khi Immunoglobulin được truyền vào cơ thể, chúng sẽ giúp hạn chế hiện tượng này xảy ra và làm giảm nguy cơ vàng da ở trẻ.
Làm thế nào để hạn chế nguy cơ bị vàng da?
- Cho trẻ ăn thường xuyên hơn nhằm gia tăng số lần đi đại tiện để giảm hàm lượng của bilirubin được ruột hấp thụ
- Nếu như trẻ gặp vấn đề trong quá trình bú sữa mẹ, dẫn đến nguy cơ bị mất nước, sụt cân,… thì hãy nhanh chóng đi gặp bác sĩ để được tư vấn tốt nhất
- Người lớn xuất hiện chứng vàng da cần phải đi gặp bác sĩ sớm và điều trị dứt điểm nguy cơ gây chứng vàng da
- Nên duy trì chế độ ăn uống đủ chất, đủ dinh dưỡng, ăn nhiều loại ra củ
- Uống nhiều nước mỗi ngày
- Thường xuyên luyện tập thể dục – thể hàng hàng ngày để nâng cao sức khỏe
- Tẩy giun sán định kỳ để hạn chế nguy cơ giun chui vào ống mật gây nên bệnh sỏi mật
- Hạn chế bia, rượu
- Phụ nữ mang thai nên đi khám thai định kỳ để để theo dõi, tư vấn, chăm sóc sức khỏe thai nhi, hạn chế nguy cơ bị sinh non
Vàng da có thể cảnh báo nguy cơ tiềm ẩn mắc phải một số bệnh lý liên quan đến gan – mật, gây ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe của người bệnh. Do vậy, không nên chủ quan mà cần phải đặc biệt lưu, bệnh cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Discussion about this post