Bướu cổ là bệnh gì?
Bướu cổ là hiện tượng xuất hiện một khối u nhô ra ở vùng cổ của người bệnh. Hay nói theo cách y khoa, bướu cổ là hiện tượng cổ xuất hiện một khối do sự phì đại của tuyến giáp.
Bướu cổ được chia thành 3 nhóm chủ yếu là: Bướu cổ lành tính, bị ung thư và bị rối loạn chức năng của tuyến giáp nội tiết. Trong đó, trường hợp các bệnh nhân bị bướu cổ lành chiếm tỉ lệ lớn, lên đến hơn 80%.
Phân loại bướu cổ
Bướu cổ có thể được phân chia thành dạng bướu cổ lan tỏa và dạng bướu nhân. Trong đó, bướu nhân lại được chia thành bướu đơn nhân và bướu đa nhân.
Nếu phân chia theo kích thước của nhân, người ta chia bướu cổ thành 3 mức:
Mức độ 1: Khi quan sát vẫn thấy cổ bình thường, chỉ khi sờ tay vào mới cảm nhận được sự xuất hiện của bướu.
Mức độ 2: Có thể quan sát được bướu bằng mắt và cảm nhận được nhân bướu bằng tay
Mức độ 3: Bướu phát triển rất lớn, có thẻ chèn ép lên các dây xung quanh và có hại cho người bệnh.
Đối tượng hay mắc bệnh bướu cổ
- Gia đình có người mắc bệnh
- Đối tượng lạm dụng thuốc điều trị an thần, thuốc trị hen, thuốc trị viêm khớp trong một thời gian dài
- Các đối tượng sử dụng nhiều thực phẩm làm ức chế quá trình tổng hợp hooc – môn của tuyến giáp
- Phụ mang trong giai đoạn mang thai hoặc đang cho con bú
Mức độ ảnh hưởng của bướu cổ
Đối với thẩm mĩ
Đối với thẩm mĩ, đặc biệt là đối với chị em phụ nữ, khi u bướu sưng to có thể ảnh hưởng đến thẩm mĩ. Thậm chí, có nhiều cảm thấy tự ti khi đi ra ngoài hoặc khi giao tiếp với người bác. Tuy nhiên, với nhiều người, họ không hề mặc cảm, họ cảm thấy đó không phải là điều quá đáng sợ.
Đối với sức khỏe của người bệnh
Ở mức độ nhẹ, bướu cổ có thể không ảnh hưởng mấy đến hoạt động sống hàng ngày của người bệnh. Tuy nhiên, nếu bệnh phát triển ở một mức độ nhất định, cục bướu nổi to khiến cho người bệnh có cảm giác khó chịu, đau khi nuốt thức ăn, ho khan, mệt mỏi, bị chóng mặt.
Đặc biệt, nguy hiểm nhất là bướu cổ có thể nguyên nhân dẫn đến ung thư. Do đó, người bị bướu cổ điều trị càng sớm sẽ càng tốt.
Nguyên nhân bị bướu cổ
Do thiếu i – ốt
Đây là nguyên nhân mà hầu hết người bệnh bị bướu cổ mắc phải. Theo như nghiên cứu, trung bình mỗi ngày, một người cần phải bổ sung khoảng 250 – 750 mg i – ốt cho cơ thể. I – ốt được hấp thu tại ruột non, theo dòng máu và được giữ lại bởi tuyến giáp. Tuyến giáp sẽ tập trung i – ốt để tổng hợp các hooc – môn cho mình.
Nếu như trong chế độ ăn của người bị thiếu hụt i – ốt sẽ khiến cho tuyến giáp không được hấp thu đầy đủ dưỡng chất này. Do vậy, tuyến giáp buộc phải phình to để có thể tiếp tục sản xuất ra hooc – môn. Từ đó khiến cho tuyến giáp phình to và tạo thành bướu ở cổ.
Sử dụng nhiều đồ ăn hoặc dùng thuốc có chứa muối lithi
Trong thức ăn, muối lithi được tồn tại chủ yếu ở các nguồn nước có độ cứng cao, có trong măng, trong rau cải,… Trong y học, muối lithi được sử dụng điều trị trong chuyên khoa tâm thần, trong thuốc điều trị hen suyễn, trong thuốc điều trị thấp khớp,… Sự tồn tại của muối lithi làm ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp hooc – môn của tuyến giáp và gây nên căn bệnh bướu cổ.
Rối loạn tuyến giáp
Đây cũng là một nguyên nhân gây nên căn bệnh bướu cổ. Một số rối loạn làm ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của tuyến giáp. Nếu như không được điều trị sớm có thể dẫn đến nguy cơ mắc bệnh bướu cổ hoặc một số bệnh liên quan khác.
Ngoài ra, đối với phụ nữ trong quá trình mang thai hoặc đang cho con bú cũng có khả năng bị bướu cổ.
Do cường giáp hoặc bị suy giáp
Bị cường giáp hoặc suy giáp cũng là một trong những nguyên nhân gây nên căn bệnh bướu cổ. Cường giáp là hiện tượng tuyến giáp sản xuất ra quá nhiều hooc – môn. Còn hiện tượng suy giáp là hiện tượng tuyến giáp sản xuất ra quá ít hooc – môn. Khi đó, tuyến yên buộc phải sản xuất ra nhiều TSH để có thể kích thích tuyến giáp, khiến cho chúng bị sưng to lên.
Trong giai đoạn đầu, rất khó khăn trong việc chuẩn đoán bệnh bởi hầu như bệnh nhân không xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào và bướu còn quá nhỏ, rất khó để cảm nhận. Đến giai đoạn sau, khi bướu phát triển ở một mức độ nhất định, người bệnh có cảm giác hơi đau, vướng cổ, đi khám thì mới phát hiện được bệnh.
Triệu chứng của bệnh bướu cổ
Bệnh bướu cổ thường xuất hiện kèm theo các triệu chứng như:
- Bị đau cổ, đau họng, cảm giác như đang có thứ gì vướng mắc ở cổ họng
- Có cảm giác khó thở
- Khó nuốt thức ăn, khi nuốt hơi bị đau họng
- Căng thẳng, mệt mỏi, khó chịu
- Nhớ, quên thất thường, thỉnh thoảng sẽ gặp những cơn đau tim thoáng qua
- Ra nhiều mồ hôi
- Bị táo bón, bị rối loạn tiêu hóa
- Khô da, tính khí thất thường, nhiều khi có cảm giác ớn lạnh
Hầu như các triệu chứng của bướu cổ được biểu hiện khá rõ. Do vậy, nếu như bạn gặp các triệu chứng trên, hãy nhanh chóng tới gặp bác sĩ để được chuẩn đoán chính xác và điều trị sớm.
Sau khi được bác sĩ chuẩn đoán, có thể bạn mắc căn bệnh ung thư do bướu nếu như xuất hiện các triệu chứng sau:
- Bướu có cảm giác cứng hơn so với những cái bướu khác
- Bướu tiếp tục phát triển, không có dấu hiệu dừng
- Bướu sưng phồng lên ở cổ
- Người bệnh có giọng khàm khán, nghe rin rít
Các yếu tố làm gia tăng khả năng mắc bệnh
- Sử dụng thuốc có tác dụng làm ức chế quá trình tổng hợp hooc – môn của tuyến giáp
- Do yếu tố di truyền khi gia đình trước đó đã có người bị thì khả năng mắc bệnh cũng sẽ cao hơn
- Độ tuổi: Trẻ em có nguy cơ mắc bệnh cao hơn vì lứa tuổi dậy thì cần phải sử dụng nhiều hooc – môn tuyến giáp
- Do giới tính, nữ giới có tỉ lệ mắc bệnh cao hơn. Đặc biệt là nữ giới đang trong giai đoạn mang thai và cho con bú
- Những nơi có điều kiện sống thiếu thốn, trình độ dân trí còn nhiều hạn chế
Bác sĩ sẽ chuẩn đoán bệnh bướu cổ như thế nào?
Đầu tiên, bác sĩ sẽ thăm khám bên ngoài cũng như hỏi bệnh nhân về các triệu chứng, tình trạng cơ thể hiện nay.
Sau đó, bác sĩ sẽ tiếp tục chuẩn đoán bệnh thông qua các xét nghiệm như:
Xét nghiệm nội tiết tố
Tiến hành xét nghiệm máu có thể giúp xác định được hàm lượng hooc – môn mà tuyến yên cũng như tuyến giáp sản xuất ra. Nếu như tuyến giáp hoạt động kém thì hàm lượng hooc – môn được sản xuất ra sẽ ít. Ngược lại, hàm lượng hooc – môn tuyến yên sản xuất ra kích thích tuyến giáp sẽ tăng lên.
Xét nghiệm kháng thể
Việc xét nghiệm kháng thể cũng kết luận được khả năng mắc bệnh bướu cổ. Bởi một số nguyên nhân gây bệnh bướu cổ có liên quan đến quá trình sản xuất ra các kháng thể không bình thường. Xét nghiệm máu sẽ giúp bạn nhận ra sự hiện diện của các loại kháng thể này.
Siêu âm
Siêu âm không chỉ giúp phát hiện ra khả năng mắc bệnh mà giúp bác sĩ đo được kích thước của u bướu.
Cách điều trị bướu cổ
Tùy thuộc vào kích thước của bệnh mà bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị sao cho phù hợp nhất có thể. Dưới đây là một số phương pháp được sử dụng để điều trị bệnh bướu cổ:
Quan sát
Trong trường hợp bướu cổ mới xuất hiện ở thể nhẹ, không gây ảnh hưởng gì đến quá trình hoạt động của tuyến giáp, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân thay đổi chế độ ăn uống sao cho phù hợp. Cùng với đó là quan sát để theo dõi bệnh.
Sử dụng thuốc
Nếu như bệnh nhân bị suy tuyến giáp, bác sĩ có thể sử dụng levothyroxine để hạn chế các triệu chứng của bệnh cũng như làm chậm quá trình kích thích tuyến giáp của tuyến yên.
Trong trường hợp bệnh nhân bị viêm tuyến giáp, bác sĩ có thể yêu cầu sử dụng corticosteroid hoặc là thuốc aspirin để điều trị bệnh.
Trong trường hợp bệnh nhân bị cường giáp, bác sĩ sẽ cho bệnh nhân sử dụng thuốc để làm cân bằng nồng độ hooc – môn của tuyến giáp.
Phẫu thuật
Trong trường hợp u bướu phát triển to, khiến cho người bệnh cảm thấy khó chịu, bị đau khi ăn, uống thì phẫu thuật là giải pháp tuyệt vời. Đặc biệt, đây là một giải pháp để hạn chế, điều trị căn bệnh ung thư tuyến giáp.
Sử dụng i – ốt phóng xạ
Ưu điểm của phương pháp: Có thể điều trị một tuyến của tuyến giáp hoạt động quá mức, có tác dụng trong việc giảm kích thước của u bướu.
Nhược điểm: có thể khiến cho một số tuyến hoạt động kém hiệu quả hơn. Do vậy, bác sĩ thường sử dụng hooc – môn thay thế kết hợp với evothyroxine hormone để điều trị.
Nguyên tắc ăn uống đối với bệnh nhân bướu cổ
- Nên bổ sung nhiều i – ốt cho cơ thể. Ngoài muối, người bệnh có thể bổ sung ti – ốt thông qua các thực phẩm như ngao, sò, cá,…
- Tránh xa các loại thức ăn có kích thước và các chất kích thích
- Nên giữ cho tinh thần luôn thoải mai, vui vẻ, lạc quan, hạn chế kích thích, tránh buồn phiền hay giận giữ
- Không nên ăn các loại râu như củ cải, cải xanh bởi trong thành phần có chưa chất gây hại cho tuyến giáp
- Không nên ăn các loại hoa quả có chứa sắc tố của thực vật như nho, cam, táo, quýt, lê,…
Hơn 15 năm về trước, bướu cổ được coi là căn bệnh phổ biến, có tỉ lệ người mắc cao. Hiện nay, với sự phát triển của y khoa, trình độ dân trí cũng được nâng cao, tỉ lệ người mắc bệnh cũng có sự thuyên giảm so với trước. Nhưng, con số này chưa thực sự được khả quan, tỉ lệ người mắc không chỉ ở vùng sâu, vùng nông thôn mà ở cả thành phố. Vì vậy, để có thể thu hẹp con số người mắc bệnh, mỗi người cần phải xây dựng cho mình thói quen ăn uống khoa học, bổ sung đủ i – ốt và nên đi khám ngay khi thấy cơ thể có những dấu hiệu nghi ngờ.
Discussion about this post