Định nghĩa về căn bệnh xơ cứng động mạch
Động mạch có thể hiểu là cách mạch máu cung cấp oxi cũng như các chất dinh dưỡng từ tim đến các bộ phận khác của cơ thể. Động mạch của một người bình thường có đặc điểm là khỏe, mạnh mẽ, có tính đàn hồi và rất linh hoạt. Khi các áp lực tác động lên động mạch sẽ khiến cho thành động mạch trở nên cứng hơn, dày hơn, gây ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu đến các bộ phận của cơ thể. Từ đó gây nên hiện tượng xơ cứng động mạch.
Xơ cứng động mạch làm suy yếu các động mạch. Chúng còn có thể gây ảnh hưởng tới sự phát triển của rất nhiều các cơ quan khác trong cơ thể, nhất là tim. Bình thường, các động mạch giữ vai trò như một đường ống giúp lưu thông máu ở khắp cơ thể. Nhưng khi các chất béo, cholesterol, các chất chuyển hóa,… bị tích tụ trên thành động mạch sẽ gây nên hiện tượng xơ vữa động mạch.Thuật ngữ cơ cứng động mạch và xơ vữa động mạch đôi khi được sử dụng lẫn lộn với nhau. Nhưng thực chất, xơ vữa động mạch là một dạng rất cụ thể của xơ cứng động mạch. Xơ vữa động mạch là một căn bệnh hoàn toàn có thể điều trị và ngăn ngừa được.
Các triệu chứng của xơ cứng động mạch
Khi xơ vữa động mạch được phát triển dần đần. Trong trường hợp nhẹ, rất có thể chúng không gây nên bất kỳ các triệu chứng nào. Tuy nhiên, khi nó phát triển vượt quá giới hạn, các động mạch có thể bị tắc hoặc bị thu hẹp gây ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu của tim. Từ đó có thể gây nên các cơn đau tim hoặc có thể bị đột quỵ với các triệu chứng như:
- Đau ngực, đau thắt vùng ngực
- Suy thận
- Chân tay tê yếu, cơ thể đột ngột cảm thấy không còn sức lực
- Bị huyết áp cao
- Thị lực suy giảm, có thể bị mất thị lực ở một bên mắt
- Nói rất chậm hoặc khó nói
- Cảm giác đau nhức, khó chịu khi đi lại
- Sa cơ mắt,…
Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào nói trên hoặc các triệu chứng khác lạ thì nên đi gặp bác sĩ ngay để được khám bệnh và điều trị bệnh sớm. Xơ cứng động mạch được điều trị sớm sẽ ngăn chặn bệnh chuyển biến xấu và ngăn ngừa nguy cơ mắc một số bệnh nguy hiểm như đột quỵ, lên cơn đau tim hoặc bất kỳ một hiện tượng xấu nào có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng của con người.
Nguyên nhân nào gây nên căn bệnh xơ cứng động mạch?
Xơ cứng động mạch có thể do các nguyên nhân sau gây nên:
- Hàm lượng Cholesterol trong cơ thể cao
- Bị huyết áp cao
- Hút nhiều thuốc hoặc sử dụng các sản phẩm khác có chứa nicotine
- Bị tiểu đường
- Bị béo phì,…
Khi các yếu tố bên trong của động mạch hoạt động kém, bị hư hỏng nặng thì các tế bào máu sẽ kết dính lại tại khu vực bị thương để thực hiện sửa chữa động mạch, từ đó gây nên hiện tượng viêm. Theo dòng thời gian, các mảng bám được tạo thành từ các chất thải, cholesterol,… tại nơi thương tích được tích tụ lại, khiến cho động mạch trở nên cứng và ngày càng thu hẹp. Từ đó sẽ làm cản trở quá trình lưu thông máu tới các cơ quan có kết nối với động mạch bị tổn thương.
Lâu ngày, các mảng bám tích tụ có thể bị vỡ, rồi hòa nhập vào các dòng máu. Từ đó gây nên hiện tượng hình thành các cục máu đông. Cục máu đông có thể di chuyển tới nhiều bộ phận khác của cơ thể, gây ảnh hưởng tới quá trình lưu thông máu.
Các đối tượng nào có nguy cơ mắc bệnh xơ cứng động mạch?
Đó là các đối tượng:
- Có tiền sử các bệnh như tiểu đường, huyết áp cao, có hàm lượng cholesterol trong máu cao
- Các đối tượng đang trong tình trạng thừa cân, béo phì
- Đối tượng thường xuyên hút thuốc
- Gia đình có tiền sử mắc bệnh tim sớm hoặc chứng phì động mạch
Các biến chứng của xơ cứng động mạch
Xơ cứng động mạch là một căn bệnh nguy hiểm, để lại nhiều biến chứng cho người bệnh. Các biến chứng còn phụ thuộc vào vị trí mà các động mạch bị tắc hoặc bị chặn lại. Một số biến chứng của xơ cứng động mạch được liệt kê dưới đây:
Biến động mạch vành
Biến động mạch vành xảy ra khi xơ vữa động mạch phát triển, tạo áp lực gây hẹp đọng mạch tim. Từ đó, động mạch vành có cơ hội phát triển. Căn bệnh này có thể tạo ra các cơn đau thắt vùng ngực hoặc lên cơn nhồi máu cơ tim cho bệnh nhân.
Chứng phình động mạch
Đây là một biến chứng nguy hiểm của xơ vữa động mạch, nó có thể xảy ra ở bất cứ đâu của cơ thể. Các triệu chứng phổ biến của chứng phình động mạch là tạo ra các cơn đau nhức và nhói tại khu vực bị phình của người bệnh. Nếu không may bị vỡ phình động mạch, người bệnh có thể sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị chảy máu bên trong.
Động mạch ngoại vi
Bệnh động mạch ngoại vi là cũng là một chiến chứng của bệnh xơ cứng động mạch. Khi xơ vữa động mạch xảy ra tại các động mạch của vùng chân hoặc cẳng tay, chúng có thể gây ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu tại các khu vực này. Căn bệnh này khiến cho người bệnh trở nên ít nhạy cảm hơn nhiệt độ cao và nhiệt độ thấp, làm tăng nguy cơ có thể bị bỏng hoặc là bị tê cóng.
Động mạch cảnh
Bệnh động mạch cảnh có thể xảy ra khi xơ vữa động mạch tạo áp lực làm hẹp các động mạch ở gần não. Căn bệnh này có thể gây ra một số hiện tượng nguy hiểm như chứng thiếu máu cục bộ thoáng qua hoặc có thể dẫn đến đột quỵ.
Chuẩn đoán bệnh xơ cứng động mạch như thế nào?
Chuẩn đoán lâm sàng
Chuẩn đoán được bệnh càng sớm là một cách tốt nhất để có thể kiểm soát bệnh và giúp bệnh phục hồi sớm nhất có thể. Trong quá trình khám bệnh lâm sàng, bác sĩ có thể đặt ra cho người bệnh một số câu hỏi như:
- Gần đây có triệu chứng lạ nào thường xuất hiện hay không?
- Gia đình có tiền sử mắc các bệnh như tiểu đường, bệnh tim, mạch cholesterol trong máu cao không?
- Có hút thuốc hay không?
- Có bị khó chịu ở vùng ngực hay xuất hiện cảm giác đau nhức tại bàn chân trong quá trình đi lại không?
- Chế độ tập thể dục và ăn uống như thế nào?
- Trước đó đã từng thực hiện kiểm tra cholesterol trong máu chưa? Kết quả như thế nào?
Trong suốt quá trình kiểm tra lâm sàng, bác sĩ có thể sẽ sử dụng ống nghe để lắng nghe xem động mạch có phát ra các âm thanh bất thường hay không. Những tiếng ồn do động mạch mạch phát ra có thể là do các mảng bám tích tụ làm cản trở qua trình lưu thông máu.
Chuẩn đoán cận lâm sàng
Để có thể thu được kết quả khám bệnh chuẩn xác nhất, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng. Một số kỹ thuật được áp dụng trong quá trình kiểm tra là:
Xét nghiệm máu
- Xét nghiệm máu giúp chuẩn đoán hàm lượng của cholesterol, chất béo, hàm lượng đường trong máu. Đây đều là những tác nhân gây nên hiện tượng xơ vữa động mạch và các bệnh liên quan đến tim
- Trước khi xét nghiệm, trong khoảng từ 9 – 12 tiếng, người bệnh không được phép ăn hoặc uống bất cứ loại thực phẩm nào, ngoại trừ nước lọc
Chuẩn đoán hình ảnh
- Sử dụng các kỹ thuật như chụp CT, siêu âm, cộng hưởng từ để kiểm tra và nghiên cứu các động mạch
- Xét nghiệm có tác dụng giúp chuẩn đoán độ cứng và mức độ thu hẹp của các động mạch lớn, của chứng phình động mạch,…
Siêu âm doppler
- Được sử dụng nhằm đo huyết áp tại nhiều điểm khác nhau dọc theo vùng cánh tay và vùng chân của người bệnh
- Kết quả thu được được bác sĩ sử dụng để đánh giá mức độ tắc nghẽn của động mạch và tốc độ lưu thông máu
Thử nghiệm gắng sức
- Thông qua các hoạt động thể chất để thu thập các thông tin về cách thức hoạt động của tim
- Thử nghiệm gắng sức giúp thu thập được các thông tin liên quan đến tim mà rất ít được chú ý trong các hoạt động thường ngày
- Thường liên quan đến các hoạt động như đạp xe, bơi, chạy bộ trên máy chạy bộ. Trong suốt quá trình thực hiện, nhịp thở và huyết áp của người bệnh sẽ được theo dõi và ghi lại
Ngoài các kỹ thuật trên, bác sĩ có thể áp dụng các kỹ thuật khác như điện tâm đồ, đặt ống thông tim,… để có thể thu được kết quả chuẩn đoán chính xác nhất.
Điều trị bệnh xơ cứng động mạch như thế nào?
Trước hết, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh cần phải thay đổi thói quen ăn uống và luyện tập thể dục, thể thao điều độ, khoa học. Kèm theo đó bác sĩ sẽ kê cho người bệnh một số loại thuốc có tác dụng điều trị chứng xơ cứng động mạch như:
- Thuốc cholesterol dùng để bảo vệ động mạch tim
- Thuốc lợi tiểu, thuốc dùng để chẹn kênh canxi nhằm tác dụng làm giảm huyết áp
- Aspirin giúp ngăn ngừa quá trình hình thành các cục máu đông
- Thuốc có tác dụng ức chế men chuyển hóa thành angiotensin để làm hạ huyết áp và ngăn ngừa khả năng đau tim
- Thuốc chẹn beta
Lưu ý, các loại thuốc sử dụng điều trị phải được kê và uống theo chỉ định của bác sĩ. Người bệnh tuyệt đối không được phép tự ý điều chỉnh.
Phòng ngừa nguy cơ mắc chứng xơ cứng động mạch
Các biện pháp được sử dụng để phòng ngừa nguy cơ mắc chứng xơ cứng động mạch:
- Thay đổi các thói quen sống lành mạnh, thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao đều đặn
- Bỏ thói quen hút thuốc
- Ăn uống khoa học, lành mạnh, ăn nhiều trái cây, rau xanh. Hạn chế ăn nhiều đồ ăn nhanh, đồ ăn có nhiều dầu mỡ, chất béo
- Duy trì cân nặng ở mức vừa phải
- Giảm béo nếu bạn đang trong tình trạng thừa cân
- Giữ cho tinh thần luôn thoải mái,…
Xơ cứng động mạch là một căn bệnh gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh. Do vậy, ngay từ bây giờ, bạn nên xây dựng những thói quen sống lành mạnh, khoa học để bảo vệ mình khỏi những nguy cơ mắc bệnh xơ cứng động mạch cũng như các bệnh lý khác.
Discussion about this post